Tương tác do kích thích cảm ứng sự biến đổi trong chuyển hoá các thuốc( tương tác chuyển hóa thuốc)
Khi một thuốc được hấp thu có thể được thải trừ nguyên vẹn không bị biến đổi, hoặc bị những biến đổi sinh học trước khi bị thải trừ (các chất chuyển hoá tạo thành có thể có hoạt tính hoặc không có hoạt tính), cuối cùng có thể liên hợp với chất khác mà không bị biến đổi trước khi bị thải trừ.
Người ta chia những biến đổi sinh học thành hai giai đoạn: giai đoạn thứ nhất là giai đoạn chuyển hoá, bao gồm những phản ứng oxy hoá, khử, thuỷ phân, khử carboxyl; giai đoạn thứ hai gọi là giai đoạn liên hợp, mà thực chất là phản ứng giữa thuốc hoặc chất chuyển hoá của nó với một cơ chất nội sinh, thường là một dẫn chất của glucid, một hợp chất amin, hay là sulfat vô cơ. Giai đoạn thứ hai hầu như bao giờ cũng dẫn đến mất hoạt tính.
Giai đoạn chuyển hoá có bốn loại phản ứng
Phản ứng oxy hoá
Là loại phản ứng hay gặp nhất. Sự oxy hoá ở microsom được các enzym của microsom gan xúc tác. Chúng đòi hỏi sự có mặt của NADPH và cytochrom P450
- Sự oxy hoá một chuỗi cacbon mạch thẳng, tiến hành hoặc ở cacbon cuối cùng với sự tạo thành một acid, hoặc ở cacbon ngay sát cacbon cuối với sự tạo thành một rượu.
- Sự N – oxy hoá – khử amin
- Sự khử cacboxyl
Phản ứng khử
- Sự khử nitro
- Sự khử azo
- Sự khử các aldehyt thành rượu bậc 1
Phản ứng thuỷ phân
Ví dụ huyết tương của người có chứa các enzym như esterasa, không đặc hiệu, chúng thuỷ phân các thuốc như procain và succinyl cholin (cholin esterase)
Phản ứng khử cacboxyl
Ví dụ về chất L – dopa nói lên tầm quan trọng của vấn đề này. Dùng đường uống, nó bị biến đổi thành chất dopamin có tác dụng gây nôn, phần lớn là do các enzym nằm ở niêm mạc dạ dày tá tràng, và không qua được hàng rào tiêu hoá.
Giai đoạn liên hợp Sự liên hợp của các thuốc hay của các chất chuyển hoá của chúng – Giai đoạn liên hợp cũng như giai đoạn trên, sẽ dẫn đến các chất dễ tan trong nước hơn, như vậy dễ bị thải trừ hơn. Tuy nhiên, khác với giai đoạn thứ nhất, sự liên hợp bao giờ cũng dẫn đến sự bất hoạt của các chất bị liên hợp.
Liên hợp với glycocol
Đây là acid amin chính được dùng để liên hợp với các acid có nhân thơm và một số acid mạch thẳng. Ngoài glycocol, phản ứng liên hợp này còn cần sự có mặt của CoE A và của glycocol N – acetylase. Sự liên hợp với acid glycuronic chủ yếu với các gốc tan trong nước hoặc cacboxyl.
Sự liên hợp sulfo: xảy ra ở một số rượu và phenol.
Phản ứng methyl hoá
Nguồn sinh ra nhóm methyl là chất S-adenosyl methionin mà nhóm methyl có hoạt tính được chuyển cho chất nhận nhờ enzym methyl transferase.
Phản ứng acetyl hoá
Sự acetyl hoá các amin bậc 1 có nhân thơm là phản ứng quan trọng nhất trong việc làm bất hoạt các thuốc – Nó cần sự có mặt của CoE – A, một amin của N – acetyl transferase, ví dụ isoniazid.
