Chàm là bệnh da liễu phổ biến, chiếm 10% dân số và chiếm 20-25% tổng số bệnh ngoài da đến khám da liễu. Bệnh có thể gặp ở cả 2 giới và ở mọi lứa tuổi.
Contents
1.Định nghĩa
Chàm là 1 hiện tượng viêm bì, thượng bì, nguyên nhân phức tạp, thường phát sinh do 1 quá trình phản ứng của da trên 1 cơ địa đặc biệt dễ phản ứng với dị nguyên ở trong hoặc ngoài cơ thể với biểu hiện lâm sàng là những mảng ban đỏ, mụn nước thành đám, tái di tái lại nhiều lần.
2.Nguyên nhân
Nguyên nhân gây bệnh chưa được biết rõ nhưng hiện nay người ta đưa ra 2 giả thuyết:
-do cơ địa: 90% có cơ địa dị ứng do gen di truyền. Bệnh trong cơ địa dị ứng thể hiện: da khô, suy yếu chức năng hàng rào bảo vệ nên dễ bị tổn thương bởi những kích thích, có suy giảm tạm thời tế bào Lympho T ức chế, tăng IgE và bạch cầu ái toan.
-do các chất kích thích:
+nội sinh như các neuropeptid, căng thẳng thần kinh, mất cân bàng ATP…
+ngoại sinh: các dị nguyên như bụi nhà, phấn hoa, các yếu tố vật lí, hóa học, thức ăn, vi trùng…
3.Phân loại theo tính chất tổn thương
-chàm đỏ: tổn thương là mảng da đỏ, thường ở cẳng chân, chỉ chẩn đoán được khi xuất hiện mụn nước nhỏ, rỉ dịch kín đáo.
-chàm giống viêm quầng: là đám da đỏ kèm theo đau nhưng không sốt, không viêm hạch, có mụn nước rỉ dịch và ngứa.
-chàm khô: tỏn thương không có mụn nước , mà chỉ đỏ rát màu hồng hoặc trắng trên có vảy da, số lượng ít.
-chàm da mỡ: không có mụn nước , mà chỉ đỏ dát, vảy ẩm dính vào vùng da mỡ
-chàm tổ đỉa: mụn nước to, nằm sâu dưới da khu trú lòng bàn tay, chân, mé ngón; không bao giờ vượt quá cổ tay, cổ chân.
-chàm có sẩn: sẩn huyết thanh giống sẩn ngứa, xếp thành đám trên nền da đỏ
-chàm có bọng nước: mụn nước to hay bọng nước thành đám
-chàm có vảy to: nằm ở lòng bàn tay, chân; vảy to lột thành từng mảng
4.Lâm sàng
-cơ năng: ngứa dữ dội, từng cơn hay liên tục
-vị trí: có thể ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể
Vị trí chàm tiếp xúc thường liên quan vật tiếp xúc, vị trí chàm vi trùng liên quan đến ổ nhiễm trùng.
-tổn thương cơ bản: là mụn nước nhỏ li ti như dầu đinh ghim, tập trung thành mảng dát đỏ trên nền thâm nhiễm, giới hạn không rõ, tiến triển qua các giai đoạn:
+giai đoạn ban đỏ: da đỏ hơi phù nề, viêm, bề mặt có mụn nhỏ li ti nhưng không nhìn thấy
+giai đoạn mụn nước: vài giờ đến vài ngày sau thấy xuất hiện mụn nước nông chứa dịch trong
+giai đoạn chảy nước: mụn vỡ ra làm nước chảy liên tục, màu trong hay vàng chanh
+giai đoạn đón vảy tiết: dịch tiết khô lại tạo thành vảy
+giai đoạn bong vảy và trở về bình thường.
5.Điều trị
Tại chỗ tùy giai đoạn bệnh để chọn thuốc thích hợp:
-giai đoạn cấp tính: đắp gạc nhỏ giọt dung dịch Rivanol 1%, dung dịch NaCl 0.9%; nếu nhiễm trùng thì bôi dung dịch sát trùng
-giai đoạn bán cấp: hồ nước, kem kẽm…
-giai đoạn mạn tính: mỡ corticoid, mỡ bong vảy, bật sừng
Toàn thân có thể dùng giải cảm ứng không đặc hiệu, corticoid
