1. Phân bố thuốc qua hàng rào máu não:
– Bình thường ở người trưởng thành, thuốc khó thấm qua MM để vào não hoặc dịch não tủy do chúng được bảo vệ bởi hàng rào máu não hay hàng rào máu- dịch não tủy
– Các tế bào nội mô của MM não và DNT được gắn khít nhau, không có khe. MM não còn được bao bọc bởi lớp tế bào hình sao dày đặc -> chất nguồn gốc ngoại sinh khó thấm vào não, DNT.
– Các thuốc vào não, DNT theo nhiều cơ chế:
+ Khuếch tán thụ động:
+ Thuốc thân lipid (Thiopental) dễ dàng khuêch tán qua
+ Thuốc phân cực, thân nước khó thấm (gentamicin, penicillin)
+ Thuốc dạng liên kết, ion không thấm qua
+ Tính thấm có thể thay đổi: sinh lý (trẻ e), bệnh lý (viêm màng não)
+ Vận chuyển tích cực, sử dụng chất mang: Levodopa
+ Bơm tống thuốc: thuốc có pro vận chuyển trên màng não -> được vận chuyển vào trong não -> bị tống ngược ra
– Ý nghĩa:
+ Thuốc có tác dụng ngoại biên hoặc TW. TDKMM của 1 số nhóm thuốc phụ thuộc vào khả năng đi qua HRMN.
VD: Tác dụng không mong muốn khác nhau giữa thuốc kháng histamin thế hệ 1 và 2. Thuốc thế hệ 1 có thể qua HRMN -> ức chế TKTW ngay ở liều đtrị
+ Điều trị viêm màng não: Cephalosporin thế hệ 3 và 4
2. Phân bố thuốc qua nhau thai:
– Hàng rào nhau thai ngăn cách giữa máu mẹ và máu thai nhi, gồm các hợp bào lá nuôi sắp xếp lỏng lẻo, mỏng 25m (cuối 2-6µm), S trao đổi lớn ~50m2, lưu lượng máu cao 500ml/ph, hệ thống chất vận chuyển phong phú -> hầu hết thuốc cùng các chất dinh dưỡng dễ dàng khuếch tán từ máu mẹ qua nhau thai vào máu thai nhi, chỉ phụ thuộc kích thước phân tử
– Trong thời kỳ mang thai, người mẹ cần thận trọng khi dùng thuốc để tránh ảnh hưởng xấu đến thai nhi.
VD: đtrị RL glucose huyết cho PN có thai (đái tháo đường thai kỳ), chỉ được dùng Insulin do Insulin là polypeptid có KLPT lớn, không đi qua được hàng rào nhau thai.
Copy ghi nguồn: https://brabantpharma.com
Link bài viết: Phân bố thuốc đến các tổ chức
