Sẩn ngứa là 1 bệnh ngoài da rất thường gặp ở cả trẻ em và người lớn, trong đó phụ thuộc nhiều vào yếu tố di truyền và cơ địa của bệnh nhân. Dấu hiệu điển hình là các nốt sẩn xuất hiện trên da gây ngứa dữ dội. Tiến triển tùy theo từng thể bệnh.
1.Căn nguyên và sinh bệnh học
Có nhiều yếu tố kết hợp gây nên bệnh, nói chung bệnh xảy ra theo cơ chế dị ứng với 2 yếu tố:
-yếu tố bên ngoài: dị nguyên như côn trùng đốt, ký sinh trùng, thức ăn, thuốc và hóa chất…
-yếu tố bên trong cơ thể: thay đổi về nội tiết và thần kinh, cơ địa…
2.Triệu chứng lâm sàng
Triệu chứng cơ năng
Ngứa nhiều hay ít tùy từng bệnh nhân nhưng đa số bệnh nhân ngứa rất nhiều.
Tổn thương cơ bản
-sẩn là tổn thương chủ yếu và là đặc trưng của bệnh, sẩn nhọn hình chóp hoặc hình bán cầu nổi cao lên trên da, kích thước nhỏ chỉ vài mm, có thể đạt kích thước như hạt đỗ con. Sẩn chắc hoặc sẩn huyết thanh sắp xếp rải rác hoặc liên kết thành đám.
Tùy theo thể lâm sàng mà vị trí sẩn khác nhau: ở vùng da hở nếu do côn trùng, ở toàn thân nếu dị nguyên vào theo đường tiêu hóa.
-tổn thương kèm theo có thể rát đỏ, vết xước có vảy tiết do bệnh nhân gãi.
3.Tiến triển và biến chứng
-tiến triển: nếu trường hợp tìm thấy căn nguyên có thể khỏi sau đợt điều trị, nếu không tìm được căn nguyên bệnh dễ tái phát sau đợt điều trị.
-biến chứng: biến chứng thường gặp là nhiễm trùng do bệnh nhân gãi làm vi khuẩn xâm nhập vết thương và chàm hóa.
4.Một số thể lâm sàng
Sẩn ngứa ở trẻ em
Xảy ra ở trẻ 6 tháng đến 4 tuổi và ít khi kéo dài quá tuổi trên
Tổn thương căn bản đầu tiên là sẩn phù không lớn lắm, mất đi nhanh và trong vài giờ tại chỗ xuất hiện sẩn huyết thanh với mụn nước nhỏ trên hầu hết các sẩn, kích thước bằng đầu ghim, chắc, màu đỏ.
Vị trí rải rác toàn thân do dị ứng thức ăn đóng vai trò chính.
Sẩn ngứa Hebra
Thương tổn là những sẩn nhỏ, chắc, màu hồng nhạt, thỉnh thoảng trước khi phát sẩn chắc thấy xuất hiện sẩn phù như sẩn mày đay.
Vị trí khu trú đầu tiên thường ở mặt duỗi các chi rồi mới lan ra các phần khác.
Thể lâm sàng có thể nhẹ và thể nặng (có thể kéo dài hàng chục năm).
Sẩn ngứa cấp tính ở người lớn
Bệnh xuất hiện ở người lớn liên quan đến thay đổi trạng thái thần kinh, tinh thần và rối loạn tiêu hóa. Thương tổn là những sẩn nhỏ, giống màu da bình thường hoặc hồng nhạt, trên chóp có mụn nước rất nhỏ. Vị trí tổn thương khu trú ở mắt duỗi các chi
Sẩn cục
Thương tổn cơ bản là những sẩn chắc hình cầu đường kính 3-10mm, đứng riêng lẻ không liên kết với nhau. Sẩn cục thường do côn trùng đốt…
5.Điều trị
-tại chỗ: điều trị tùy theo giai đọan tổn thương
Sẩn huyết thanh có dịch tiết thì bôi dung dịch sát trùng Xanh methylen 2%
Tổn thương khô đỏ thì bôi kem kháng sinh-corticoid hoặc thuốc dạng hồ
Đối với sẩn cục có thể tiêm coloxit dưới các nốt sẩn
-thuốc toàn thân:
Dùng giải cảm ứng bằng Canxiclorua 10% tiêm tĩnh mạch
Kháng Histamin dùng dimedrol, clopheniramin…
Kháng sinh chống bội nhiễm…
