Sốt xuất huyết Dengue là bệnh truyền nhiễm cấp tính gây dịch do 4 typ virus Dengue gây nên, trung gian truyền bệnh là muối Aedes agypti. Bệnh đặc trưng bởi sốt, xuất huyết và thoát huyết tương có thể dẫn đến sốc và tử vong nếu không điều trị đúng và kịp thời.
Bệnh lưu hành chủ yếu ở vùng nhiệt đới như Đong Nam Á và Tây Thái Bình Dương. Việt Nam là 1 trong những nước có bệnh lưu hành nặng.
1.dịch tễ
Dịch xuất hiện lần đầu tiên tại Việt Nam vào năm 1958
-mầm bệnh: virus Dengue thuộc nhóm Arbovirus (do muỗi truyền), có hình cầu, đường kính 35-50 nm, đối xứng hình khối, chứa sợi ARN, có 4typ huyết thanh D1, D2, D3, D4 và có 3 gen protein
-nguồn lây: người đang mắc bệnh
-trung gian truyền bệnh: muối Aedes agypti.
-dịch chủ yếu xuất hiện về mùa mưa, nóng ẩm thích hợp cho muỗi phát triển.
2.lâm sàng
Bệnh thường khởi phát đột ngột và trải qua 4 thời kỳ: ủ bệnh, khởi phát, toàn phát và thời kỳ phục hồi.
sốt xuất huyết Dengue
-nung bệnh: 3-1 ngày
-khởi phát: sốt cao đột ngột, liên tục kèm nhức đầu, chán ăn, buồn nôn…
khám lâm sàng phát hiện: xung huyết da (chủ yếu ở mắt, mắt), nghiệm pháp dây thắt (+)
-toàn phát: từ ngày t3 đến ngày t7 của bệnh
các dấu hiệu và triệu chứng của giai đoạn khởi phát có thể giảm, bệnh nhân có thể sốt cao hay giảm sốt
Khám lâm sàng phát hiện:
+biểu hiện của thoát huyết tương: nề mi mắt, tràn dịch ổ bụng, màng phổi…
+biểu hiện xuất huyết: gặp 1 hay nhiều dạng xuất huyết kết hợp. các dạng thường gặp là: xuất huyết dưới da (dạng chấm,nốt, mảng rải rác), xuất huyết niêm mạc (hay gặp nhất là chảy máu cam), xuất huyết tạng (là tiên lượng nặng của bệnh).
+thường gặp đau bụng
+một số bệnh nhân có sưng hạch nhẹ
-lui bệnh: bệnh nhân hết sốt, toàn trạng tốt lên, huyết áp ổn định…
Có hiện tượng tái hấp thu dịch
sốt xuất huyết có dấu hiệu cảnh báo
bao gồm các triệu chứng như trên nhưng kèm 1 số dấu hiệu cảnh báo như:
-vật vã, li bì, lừ đừ
-đau bụng hoặc ấn đau vùng gan
-gan to >2cm
–nôn nhiều
-niêm mạc xuât huyết
-tiểu ít
-hct tăng cao nhanh chóng
Người có dấu hiệu cảnh báo có thể tiến triển thành sốt xuất huyết nặng
sốt xuất huyết dengue nặng
là sốt xuất huyết có 1 trong số biểu hiện sau:
-sốc giảm thể tích tuần hoàn do huyết tương thoát nặng
-xuất huyết nặng
-có suy tạng nặng
*sốt xuất huyến dengue có sôc: thường xảy ra vào ngày t3-t7 của bệnh, biểu hiện: vật vã, li bì thậm chí hôn mê, lạnh đầu chi, da lạnh ẩm, mạch nhanh nhỏ, huyết áp kẹt…
*xuất huyết nặng: chảy máu cam nặng khó cầm, rong kinh nặng, xuất huyết trong cơ và phần mềm, nội tạng
*suy tạng nặng: suy gan cấp, suy thận cấp, rối loạn tri giác…
3.điều trị
-bù dịch sớm bằng đường uống: khuyến khích dùng nhiều ORS
-truyền dịch khi bệnh nhân nôn nhiều, không uống được, có dấu hiệu mắt nước, hạ tiểu cầu, hct tăng cao. tốt nhất là dịch ringer lactat
–hạ sốt bằng paracetamol, không dùng Aspirin hay Salycilate
-cho trẻ uống vitamin C hoặc rutin C
4.phòng dịch
-định kỳ tổ chức diệt muỗi và bọ gậy
-giám sát sớm sốt Dengue để phát hiện sớm vụ dịch, cách ly và điều trị bệnh nhân
-bảo vệ, tăng sức đề kháng cho người lành
-dọn dẹp bụi rậm, đồ chứa nước vỡ quanh nhà…
Copy ghi nguồn DuocDien.net
