Những triệu chứng xét nghiệm và chẩn đoán bệnh áp xe gan do amip này ra sao?
I. Triệu chứng xét nghiệm
a. Xét nghiệm máu:
– BC tăng.
– Máu lắng tăng.
b. X quang phổi
– Bóng gan to.
– Vòm hoành bị đầy lên cao, di động kém.
– Góc sườn hoành phải tù (do tràn dịch màng phổi ).
c. Soi ổ bụng
– Hoặc thấy trực tiếp ổ áp xe: là một khối lồi lên trên mặt gan với những biểu hiện của viêm nhiễm như xung huyết, phù, dầy dính, hạt Fibrin.
– Hoặc thấy hình ảnh gián tiếp của áp xe gan như: gan to và những biểu hiện viêm nhiễm trên. Cần chú ý những biểu hiện của viêm nhiễm chỉ chiếm từng phần của gan mà không chiếm toàn bộ gan, vì áp xe gan là một bệnh khu trú ở gan.
d. Siêu âm gan
Áp xe gan a mip ở giai đoạn viêm và hoại tử thể hiện thành một khối đặc tăng âm hoặc giảm âm, sang giai đoạn áp xe đã có mủ sẽ thấy một hình hốc rỗng âm, ở giữa có một số âm đậm rải rác (do những mảnh mô hoại tử tạo ra) hoặc 2, 3 ổ áp xe rời nhau ở cùng một phân thuỳ hoặc ở nhiều phân thuỳ khác nhau. Kích thước ổ áp xe gan do a mip tương đối lớn thường từ 5 -10cm.
e. Các phản ứng huyết thanh
Phản ứng miễn dịch huỳnh quang với a mip: các chất nhuộm huỳnh quang Flourescein, Isothioxynat đã ra đời kỹ thuật miễn dịch huỳnh quang và được Coobs thực hiện lần dầu tiên năm 1941, phản ứng ngưng kết hồng cầu, phản ứng kết hợp bổ thể, phản ứng Elisa (Enzyme-linked-sorbent-assay). Trong đó phản ứng huỳnh quang với Amip và phản ứng ELISA có với một men thích hợp là hai phản ứng rất có giá trị để chẩn đoán áp xe gan Amip với độ nhạy và tính đặc hiệu cao, phản ứng được coi là dương tính khi hiệu giá ngưng kết > l/160 đối với phản ứng miễn dịch huỳnh quang và > l/200 đối với phản ứng ELISA.
II. CHẨN ĐOÁN
1. Chẩn đoán xác định áp xe gan
a. Dựa vào lâm sàng
Có tam chứng Fontam.
b.Dựa vào xét nghiệm
– Xét nghiệm máu: BC tăng, ML tăng.
– X quang phổi: vòm hoành phải lên cao, di động kém.
– Soi ổ bụng: nhìn thấy ổ áp xe trên mặt gan.
– Siêu âm: thấy ổ loãng siêu âm.
c. Chọc hút ổ áp xe
Hút ra mủ ( tiêu chuẩn này là chắc chắn ).
2. Chẩn đoán nguyên nhân Amip
a. Tìm Amip trong dịch mủ của ổ áp xe : Đây là phương pháp tốt nhất nhưng rất khó, tỉ lệ thấy được Amip chỉ đạt l – 5% trường hợp.
b. Nếu không có điều kiện tìm thấy Amip trong mủ
Phải dựa vào các phản ứng huyết thanh như: phản ứng miễn dịch huỳnh quang với Amip và phản ứng ELISA.
c. Dựa vào các dấu hiệu gián tiếp
– Lâm sàng áp xe gan do Amip: không vàng da, không có tiền sử sỏi mật, giun chui ống mật.
– Mủ của áp xe gan do Amip: không có mùi thối, nuôi cấy không có vi trùng mọc.
– Chụp ổ áp xe gan do Amip sau khi bơm thuốc cản quang vào ổ áp xe thấy ổ áp xe đơn độc, thành ổ áp xe không nhẵn.
– Điều trị thử bằng thuốc đặc hiệu chống Amip và không dùng kháng sinh thấy có kết quả tốt.
3. Chẩn đoán phân biệt
a. Ung thư gan
Ung thư gan và áp xe gan Amip có một số triệu chứng giống nhau trong một số trường hợp: áp xe gan thể giả ung thư và ung thư thể giả áp xe. Tuy nhiên giữa chúng cũng có những dấu hiệu lâm sàng khác nhau.
– Thay đổi ở da và niêm mạc: xạm da, giãn mạch, bàn tay son, môi tím… thường gặp trong ung thư gan, hiếm gặp trong áp xe gan Amip..
– Lách to thường gặp trong ung thư gan, không gặp trong áp xe gan Amip.
– Kém ăn: trong ung thư gan kém ăn vì trướng bụng, khó tiêu, ậm ạch, trong áp xe gan do Amip chán ăn vì mệt ăn không ngon miệng.
– Ngoài các dấu hiệu lâm sàng kể trên nêu sự khác nhau giữa ung thư gan và áp xe do Amip, nhưng để chắc chắn cần: chọc thăm dò làm tổ chức học, tế bào học để phân biệt..
b. Áp xe đường mật do sỏi hoặc giun đũa
– Lâm sàng : áp xe đường mật thường có hoàng đản, trong áp xe do Amip thường rất hiếm thấy hoàng đản.
– Tiền sử : trong áp xe gan đường mật thường có tiền sử đau HSP, trong áp xe gan do Amip không có dấu hiệu này.
– Tính chất mủ :
+ Trong áp xe gan đường mật mủ màu sữa, cà phê sữa có ánh vàng lẫn mật, đặc biệt bao giờ cũng có mùi thối, nuôi cấy có vi trùng mọc (thường là loại vi khuẩn Gram âm, vi khuẩn yếm khí ), có thể thấy trứng giun đũa.
+ Áp xe gan Amip: mủ màu Socola, không thối, cấy mủ không có khuẩn.
