1. Nguồn gốc
– Được phân lập từ 1 số loại VK (Epiphytic bacterium, Pseudomonas species…), ở da, nội tạng kỳ nhông, bạch tuộc vòng xanh, cóc, cá nóc…
– Độc tố cá nóc chứa thành phần chủ yếu là tetrodotoxin -> ngộ độc cá nóc đang là vấn đề nổi cộm, gây hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe và tính mạng người tiêu dùng
2. Tác dụng dược lý
– Thuộc nhóm độc tố thần kinh cực kỳ nguy hiểm, tỷ lệ tử vong khá cao
– Được coi là 1 trong những chất có độc tính mạnh nhất đối với hệ thần kinh và tim mạch
– Nghiên cứu cho thấy có thể sử dụng T để điều chế thuốc tê, hạ HA, điều trị các bệnh viêm phế quản, kích thích hành động hệ thần kinh, hệ tuần hoàn, hỗ trợ điều trị nghiện ma túy, rượu, thuốc lá
– Điều chế thuốc tiêm Tectin từ tetrodotoxin trong cá blowfish
+ Tác dụng giảm đau do ngăn chặn tế bào thần kinh truyền tín hiệu đau đến não
+ Thường dùng giảm đau cho bệnh nhân ung thư
+ Không gây tác dụng phụ như morphin, không xung đột với các thuốc khác, không gây nghiện.
3. Nguyên nhân
– Quan niệm sai lầm thịt cá nóc giàu dinh dưỡng, không còn độc nếu chế biến tốt (thực chất tetrodotoxin rất bền nhiệt, không bị phân hủy trong qúa trình nấu chín)
– Sơ chế không đúng cách
– Ăn nhầm vì cá nóc có nhiều loài, độc và không độc
– Độc tố trong cá nóc biến động phức tạp theo mùa vụ và theo cá thể (mùa mang trứng độc cao hơn)
4. Triệu chứng
– Chóng mặt, buồn nôn, nôn, mất tiếng, mệt lả, khó thở, liệt tăng dần, dẫn tới trụy tim mạch
– Không ít trường hợp ngộ độc dẫn tới tử vong
5. Xử trí
– Ngay khi có dấu hiệu đầu tiên như tê môi, tê tay, người bệnh còn tỉnh => gây nôn (để người bệnh nằm tư thế nghiêng, đầu thấp để tránh bị sặc) => uống than hoạt tính liều 30g trộn đều vs 250ml nước sạch cho người lớn, 25g với 100-200ml nước cho trẻ 1-12 tuổi, 1g/kg vs 50ml cho trẻ dưới 1 tuổi. sau chuyển ngay tới bệnh viện.
+ Uống than hoạt sớm trong vòng 1h sau ăn cá có hiệu quả cao, loại bỏ chất độc nhanh
+ Không nên cho uống khi người bệnh đã hôn mê hay rối loạn ý thức
– Nếu có biểu hiện rối loạn ý thức, hôn mê, thở yếu, ngừng thở…thì tiến hành hà hơi thổi ngạt theo đường miệng hoặc mũi và chuyển gấp đến bệnh viện để cấp cứu kịp thời
6. Đề phòng ngộ độc cá nóc
– Biện pháp tốt nhất là không ăn cá nóc
– Không được làm khô, chả hay bột cá nóc thay các loại cá khác để bán
– Phải có những cảnh báo, khuyến cáo rộng rãi về mức độ nguy hiểm của ngộ độc cá nóc, nhận dạng các loài cá nóc độc nhằm giúp người dân tránh mua hoặc sử dụng nhầm cá nóc.
Copy ghi nguồn: https://brabantpharma.com
Link bài viết: Chất độc nguy hiểm – Tetrodotoxin
