1, Định nghĩa:
Thuốc phun mù là dạng thuốc mà khi sử dụng thuốc được phân tán thành những tiểu phân rất nhỏ ở thể răn hoặc thể lỏng trong không khí.
Dược chất trong thuốc phun mù ở dạng bột, dung dịch, nhũ tương được đóng thành một hệ kín và được đẩy ra khỏi hệ bằng áp suất của khí nén, khí hóa lỏng hoặc bằng lực cơ học do người dùng thuốc tạo ra.
Thuốc phun mù được dùng tại chỗ: da, niêm mạc, dùng cho các hốc của cơ thể như tai, trực tràng, âm đạo, hoặc dùng xông hít qua đường hô hấp để thuốc vào xoang mũi, phổi.
Thuốc phun mù có tên gọi khác là aerosol
Loại hình đóng gói các chất thuốc để sử dụng trrong một hệ có áp suất cao có từ những năm 1900. Cho đến năm 1942 loại thuốc phun mù đầu tiên dùng để diệt sâu bọ được ứng dụng trong nông nghiệp. Công nghệ thuốc phun mù được áp dụng trong ngành Dược từ năm 1950. Thuốc phun mù để điều trị bỏng, vết thương nhiễm khuẩn hoặc các bệnh trên da đã đươc nghiên cứu sản xuất trong thời gian này. Cho đến năm 1955 mới có loại thuốc phun mù chỉ định theo đường hô hấp với dược chất là epinephrin.
Do thuốc phun mù có nhiều ưu điểm thuận lợi cho bệnh nhân và bác sĩ, nhu cầu sử dụng thuốc phun mù ngày càng cao, dạng thuốc phun mù đã phát triển thành một dạng bào chế có giá trị, chiếm vị trí ngang hàng với các dạng bào chế khác như viên nén, viên nang, dung dịch thuốc…..Ngoài việc dùng để điều trị, thuốc phun mù còn được dùng để chẩn đoán những bất thường về cấu tạo và chức năng trong đường hô hấp dựa trên nghiên cứu sự lắng đọng và di chuyển của các tiểu phân mịn có gắn các nguyên tố phóng xạ.
a, Thuốc phun mù phân loại theo đường dùng: dùng tại chỗ, trên da, dùng cho tai, trực tràng, âm đạo, thuốc phun mù dùng để xông hít qua miệng, mũi vào phổi, vào xoang mũi, dưới lưỡi’…
b, Thuốc phun mù phân loại theo trạng thái tập hợp của thuốc và chất đẩy trong bình chứa: thuốc phun mù hai pha( pha lỏng gồm dung dịch thuốc tan trong chất lỏng và pha hơi của chất đẩy), thuốc phun mù ba pha gồm hỗn dịch hoặc nhũ tương và chất đẩy khí.
C, Phân loại theo cấu trúc lý hóa của hệ thuốc: thuốc phun mù dạng dung dịch, hỗn dịch, nhũ tương, bọt xốp..
D, Phân loại theo dụng cụ, thiết bị phun thuốc: thuốc phun mù có van định liều, có van phun liên tục, có bơm định liều không dùng chất đẩy, thuốc phun mù sanr xuất hàng loạt quy mô công nghiệp, loại thuốc cần dụng cụ tạo phun mù dùng cho điều trị tại các khoa phòng bệnh viện, thuốc phun mù dùng khí nén, dùng khí hóa lỏng, loại có pittong tự do(tạo vách ngăn thuốc với chất đẩy,) hoặc loại có túi chất dẻo( đựng thuốc tách biệt khỏi chất dẻo)..
Cần lưu ý phân biệt thuốc phun mù cho các tiểu phân phun ra rất nhỏ, loại thuốc xịt còn gọi là thuốc phun mù thô đại, phun ra các tiểu phân lớn trên 100 micromet, loại xông hít là thuốc phun mù dùng theo đường hô hấp vào phổi. Ngoài ra còn có dạng bột hoặc nang( chứa bột siêu mịn ) dùng để xông hít. Loại phun mù này thường dùng lực cơ học bật vỡ túi, chọc thủng nang để bột mịn vào được đường hô hấp và hấp thu.
