Bệnh do Leptospira gây ra là bệnh nhiễm trùng cấp tính toàn thân, chúng lây truyền từ động vật sang con người qua đường da và niêm mạc. Biểu hiện lâm sàng của bệnh khá đa dạng, gây tổn thương nhiều cơ quan như gan, não, thận, phổi. Bệnh xuất hiện ở mọi nơi trên thế giới một cách tản phát, hiếm khi thành dịch.
1.Dịch tễ
-tác nhân gây bệnh: xoắn khuẩn gram âm Leptospira, chúng có khả năng di động mạnh kiểu xoáy và bật thẳng như lò xo. Nhờ đó chúng có khả năng xuyên qua da và niêm mạc.
Leptospira là xoắn khuẩn có sức đề kháng yếu, nhạy cảm với nhiệt độ và pH của môi trường, dễ chết sau 10′ ở 56 độ và sau 30′ ở môi trường axit của dạ dày.
Hiện nay, dựa vào khả năng gây bệnh của Leptospira, người ta chia chúng làm 2 nhóm: Leptospira biflecxia (không gây bệnh cho người) và Leptospira pathogenic (gây bệnh cho người và động vật)
-nguồn bệnh: động vật gặm nhấm hoang dại và gia súc
-đường lây: qua da và niêm mạc do tiếp xúc nước, bùn, đất có ô nhiễm xoắn khuẩn
lây qua đường tiêu hóa qua thức ăn, nước uống nhiễm nước tiểu thú vật có xoắn khuẩn
2.Triệu chứng lâm sàng
Thể vàng da xuất huyết
-nung bệnh 7-12 ngày
-khởi phát: đột ngột cấp tính
Sốt cao rét run liên tục hay dao động
Mệt mỏi, đau nhức mắt, buồn nôn, nôn
Đau cơ tăng khi sờ nắn
Da, niêm mạc xung huyết giãn mạch rõ
-toàn phát:
HC nhiễm trùng nhiễm độc nặng hơn
HC viêm gan: vàng mắt, vàng da trên nền niêm mạc xung huyết, gan to mềm và đau
Bilirubin máu tăng
HC viêm thận: thiểu niệu, vô niệu, ure, creatinin máu tăng…
HC màng não: đau đầu, nôn, cứng gáy
HC xuất huyết: chảy máu cam, xuất huyết dưới da hoặc nội tạng
-lui bệnh: đánh dấu bằng cơn đa niệu, nhiệt độ giảm dần; triệu chứng toàn thân giảm, bệnh nhân phục hồi
Thể không vàng da
-thời kỳ ủ bệnh: 2-30 ngày
-thời kỳ khởi phát: sốt cao đột ngột, rét run, đau đầu, mỏi cơ khớp…
-thời kỳ toàn phát:
Sốt cao, đau đầu, sợ ánh sáng
Đau các khối cơ
Xung huyết da, củng mạc mắt
Phát ban dạng sởi, dát sẩn, mề đay
Tim nhịp nhanh
Viêm màng não nước trong
Gan, lách to
-thời kỳ lui bệnh: nếu điều trị đúng sẽ khỏi sau 8-10 ngày
3.Biến chứng
-thận: suy thận cấp
-tim mạch: viêm cơ tim, trụy mạch
-xuất huyết ồ ạt gây thiếu máu
-phù phổi cấp
4.Cận lâm sàng
-xét nghiệm vi sinh:
Soi trực tiếp duới kính hiển vi nền đen với bệnh phẩm máu, nước tiểu, DNT
Phân lập vi khuẩn trong 10 ngày đầu của bệnh
Phản ứng miễn dịch gắn men ELISA
-xét nghiệm khác như công thức máu, nước tiểu, chức năng gan…
5.Điều trị
-điều trị căn nguyên: có thể dùng 1 trong số các thuốc sau:
Penicillin G là thuốc hiệu quả nhất. liều 50000-100000 UI/kg/ngày chia 4 lần x 7-10 ngày
Ampicillin 4-8g/ ngày chia 4 lần cho thể nặng
Doxycillin liều 2-3mg/kg/ngày chia 2 lần x 6 ngày
Erythromycin 15mg/kg/ngày x 5 ngày
-điều trị triệu chứng:
Bù nước và điện giải, đảm báo nước tiểu 1500-2000ml/ngày
Hạ sốt, gaimr đau bằng thuốc chứa Paracetamon
Chống suy thận bằng Furosemid, truyền dịch đẳng trương
Chống suy tuần hoàn bằng Dobutamin, Dopamin
Chống tăng ion Kali
Chống suy hô hấp bằng hút đờm rãi, thở máy
Chống rối loạn đông máu.
Copy ghi nguồn Dược Điển Việt Nam
