Mãn kinh là tình trạng vô kinh ở người phụ nữ trong ít nhất 12 tháng . Thời kì mãn kinh tính từ hiện tượng mãn kinh cho đến khi hết cuộc đời . Tuổi mãn kinh trung bình hiện nay khoảng 48-50 tuổi
I. Một số thay đổi tâm sinh lý
– Các rối loạn vận mạch : cơn bốc hỏa là cơn nóng bừng thoáng qua và tái diễn , kè theo vã mồ hôi , cảm giác nóng tòa thân , hồi hộp trống ngực , đôi khi kèm theo ớn lạnh sau đó
– Thay đổi về tâm lý : khoảng 20% phụ nữ lứa tuổi mãn kinh có biểu hiện rối loạn dạng trầm cảm . Ở một số phụ nữ có thể thay đổi tính tình , giảm ham muốn tình dục , giảm tập trung hoặc mất ngủ
– Thay đổi về nội tiết : buồng trứng teo nhỏ nhanh và giảm đáng kể số lượng noãn bào , buồng trứng trở nên kém nhạy cảm với các kích thích từ trục dưới đồi tuyến yên đồng thời tăng nồng độ FSH , giảm sản sinh ra hocmon androgen tuy nhiên số lượng hocmon estrogen thay đổi không đáng kể
II. Các bệnh lý thường gặp trong lứa tuổi mãn kinh
1. Viêm âm hộ âm đạo do thiểu dưỡng
– Gặp khoảng 40% , triệu chứng sớm nhất của bệnh là hiện tượng khô âm đạo tiếp đến là các hiện tượng đau khi giao hợp và viêm nhiễm âm đạo tái diễn . Niêm mạc âm đạo và tử cung bắt màu kém với dung dịch lugol
– Nguyên nhân gây viêm nhiễm âm hộ âm đạo ở lứa tuổi này do
- Thiểu năng estrogen làm giảm hệ vi khuẩn có lợi ở âm đạo , pH âm đạo trở nên kiềm làm gia tăng sự xâm nhập của vi khuẩn đường ruột vào môi trường âm đạo
- Sự suy giảm miễn dịch tế bào và miễn dịch thể dịch
- Các tác nhân có thể là nấm Candida , Gardia , E.coli hoặc Trichomonas
– Các triệu chứng lâm sàng có thể đơn thuần hoặc phối hợp với các bệnh lý của đường tiết niệu
2. Són tiểu : ở phụ nữ tiền mãn kinh – mãn kinh có nguy cơ suy cơ thắt niệu đạo ảnh hưởng tới chức năng bình thường , niêm mạc niệu đạo thiểu dưỡng gây cảm giác són tiểu , tiểu lắt nhắt
3. Loãng xương do sự lão hóa của cơ thể , tăng sự tiêu xương và kém hấp thu canxi làm xương yếu dễ gãy sau các sang chấn và gãy xương bệnh lý
4. Các bệnh lý về tim mạch : các bệnh lý về xơ vữa mạch máu do sự thiếu hụt estrogen – hocmon này có tác dụng duy trì nồng độ chất béo HDL cao đó là chất có lợi cho tim mạch và nồng độ LDL thấp ( chất làm tăng nguy cơ xơ vữa mạch máu )
5. Các ung thư phụ khoa
– Ung thư niêm mạc tử cung : ung thư biểu mô tuyến niêm mạc tử cung phát triển trong thân tử cung còn được gọi là ung thư thân tử cung . Đỉnh cao của bệnh là từ 55-65 tuổi
+ Triệu chứng sớm nhất và hay gặp nhất đó là chảy máu sau mãn kinh .Chẩn đoán xác định dựa vào kết quả sinh thiết niêm mạc tử cung
– ung thư vú : rối loạn nội tiết tăng estrogen kéo dài ở phụ nữ tiền mãn kinh. Nếu có các triệu chứng như ra máu âm đạo bất thường , đau vú cần cân nhắc cẩn thận bệnh lý ung thư vú
– Ung thư cổ tử cung đây là bệnh lý hay gặp trong thời kì tiền mãn kinh – mãn kinh tuy nhiên nguyên nhân không phải do nội tiết
III. Tư vấn sức khỏe cho phụ nữ tiền mãn kinh – mãn kinh
- Khám phụ khoa định kì 6 tháng 1 lần
- tìm hiểu các thông tin sức khỏe thời kì này
- Nếu thấy có các triệu chứng đã nêu ở trên nên đến khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa để được khám và tư vấn
- Thay đổi lối sống tích cực như ăn uống khoa học tăng các ăn rau quả hạn chế các thức ăn nhiều dầu mỡ và các chất kích thích , thường xuyên luyện tập thể dục thể thao
- Hoạt động tình dục an toàn , điều này cần thiết cho cả phụ nữ và cả chồng của họ
