Ung thư cổ tử cung – nguyên nhân , triệu chứng và cách phòng bệnh

Ung thư cổ tử cung (UTCTC) là khối u ác tính đứng hàng thứ hai sau ung thư vú , thường xảy ra ở biểu mô lát tầng và ranh giới giữa biểu mô trụ của cổ tử cung.

I. Các yếu tố nguy cơ

• Nhiễm virus HPV , herpes virus
• Tuổi cao từ 40-70
• Hút thuốc lá
• Sinh đẻ nhiều từ 5 con trở lên
• Quan hệ tình dục sớm
• Có nhiều bạn tình
• Vệ sinh cá nhân kém
• Suy giảm miễn dịch do nhiễm HIV , dùng corticoid kéo dài , hóa trị liệu
• Thuốc ngừa thai dạng uống , yếu tố gia đình
• Tiền sử viêm nhiễm đường sinh dục nhiều lần

II. Giải phẫu bệnh

1. Ung thư trong liên bào : tế bào ung thư chiếm toàn bộ bề dày lớp biểu mô nhưng chưa xâm lấn qua màng đáy

– Bất thường về mặt tế bào : có nhiều tế bào bất thường nhân to nhỏ không đều , chất nhiễm sắc bắt màu đậm , có nhiều nhân quái nhân chia

– Bất thường về cấu trúc : mất hiện tượng phân tầng bình thường của các lớp tế bào

2. Ung thư xâm lấn: tế bào ung thư phá hủy lớp màng đáy và xâm lấn vào tổ chức đệm

3. Sự lan tràn của ung thư cổ tử cung :

– Tại chỗ : từ bề mặt chuyển tiếp giữa cổ tử cung và âm đạo lan xuống âm đạo lan lên eo tử cung

•  Xâm lấn sâu về phía trước , đến vách bàng quang âm đạo và bàng quang
•  Xâm lấn ra phía sau đến phên trực tràng âm đạo và trực tràng
•  Xâm lấn sang hai bên đáy dây chằng rộng , niệu quản vách chậu

– Theo đường bạch mạch đến chuỗi hạch chậu ngoài , chậu trong cũng có khi ung thư lan tràn bất thường tới ngay nhóm hạch động mạch chủ bụng . Rất hiếm khi di căn theo đường máu

II. Triệu chứng

1. Lâm sàng

– Các tổn thương gian đoạn sớm triệu chứng thường nghèo nàn chỉ khi khám tử cung bằng mỏ vịt có thể thấy cổ tử cung có vết loét trượt , một vùng trắng không điển hình hoặc tăng sinh mạch máu

– Các dấu hiệu rõ ràng : ra máu âm đạo bất thường giữa  kì kinh , ra máu sau giao hợp , khí hư hôi lẫn máu có thể phối hợp với tình trạng cơ thể suy kiệt . KHám âm đạo bằng mỏ vịt có thể thấy xuất hiện một khối sùi dễ chảy máu khi chạm vào , bôi lugol vùng tổ thương không bắt màu . Trường hợp muộn cổ tử cung biến dạng , loét sâu hoặc mất hẳn hình dạng cổ tử cung.

2. Cận lâm sàng

– Sinh thiết tế bào biểu mô tử cung cả vùng lành lẫn vùng tổ thương đánh giá tình trạng xâm lấn

– Soi tế bào âm đạo

– Soi cổ tử cung

• Không chuẩn bị : tổn thương dạng sùi hoặc loét , bề mặt dễ chảy máu , có nhiều mạch máu tăng sinh
• Chứng nghiệm acid acetic : khi bôi acid acetic 3% vùng tổn thương có màu trắng đục , có thể có hình chấm đáy hoặc lát đá
• Chứng nghiêm Schiller : bôi lugol 3% vùng tổ thương không bắt màu
• Ngoài các vùng tổn thương trên cần xác định các vùng chuyển tiếp

– Chẩn đoán hình ảnh : đánh giá tình trạng xâm lấn và mức độ lan tràn của ung thư một số thăm dò như siêu âm , chụp UIV , chụp CT , cộng hưởng từ

III. Dự phòng

• Đẻ ít con
• Thực hiện tốt vệ sinh phụ nữ
• Khám phụ khoa định kì ít nhất là 1 lần / năm thực hiện các xét nghiệm sàng lọc
• Khi có các dấu hiệu như ra máu bất thường ở âm đạo , khí hư bất thường phải đến khám ngay ở cơ sở y tế chuyên khoa
• Điều trị sớm và triệt để các tổn thương lành tính  cổ tử cung
• Không quan hệ tình dục quá sớm không  nên có nhiều bạn tình và sử dụng các biện pháp tình dục an toàn
• Tiêm phòng HPV