Theo quan niệm y học, chất ma túy là chất khi sử dụng sẽ có tập hợp đặc hiệu các hiện tượng tâm lí-cơ thể gây ra trạng thái lệ thuộc tâm lí và thể chất.
Lệ thuộc tâm lí biểu hiện ý muốn khẩn thiết phải dùng lại chất ma túy để có 1 trạng thái tâm lí dễ chịu hay làm tan đi 1 cảm giác khó chịu.
Lệ thuộc thể chất biểu hiện bằng khả năng phát triển khả năng dung nạp thuốc và xuất hiện các triệu chứng cơ thể thuộc hội chứng cai.
1.Phân loại chất ma túy
Các chất gây êm dịu
-các thuốc bình thản, giải lo âu, gây ngủ: barbiturat, benzodiazepine
-rượu
-thuốc phiện và các chế phẩm codein, morphin, heroin…
Các chất kích thần
-các amphetamin và các chế phẩm của nó
-cocain
Các chất kích thần gây ảo giác
XTC (estasy)
Các dung môi hữu cơ
colles (chất tẩy), dissolvants (chất hòa tan)
Các chất gây ảo giác
các sản phẩm của canabis (lá khô), haschich (rể)…
Các chất không xếp trong các nhóm trên
thuốc lá (nicotin)
2.Định nghĩa
Nghiện ma túy là trạng thái nhiếm độc chất ma túy, với các đặc điểm cơ bản sau:
-có nhu cầu không cưỡng lại được, buộc phải sử dụng
-liều lượng có khuynh hướng tăng dần lên mới thỏa mãn nhu cầu về chất ma túy của bệnh nhân
-người nghiện lệ thuộc chất ma túy cả về thể chất và tinh thần
-người nghiện biết tác hại của chất ma túy nhưng vẫn tiếp tục sử dụng
3.Nguyên nhân gây nghiện ma túy
-các nguyên nhân tâm lí: đa số người nghiện ma túy đều bắt đầu từ lứa tuổi thanh, thiếu niên; lứa tuổi gặp nhiều khửng hoảng trong quá trình phát triển và hoàn thiện nhân cách. Thanh thiếu niên có thể đi vào con đường nghiện ma túy do tò mo, mạo hiểm; do bất đồng với gia đình và xã hội hay coi đó như minh chứng cho việc mình đã trưởng thành.
-các nguyên nhân gia đình và xã hội:
Về phía gia đình có thể gặp do gia đình lơ là giáo dục, gia đình sống không hạnh phúc, thường xuyên cãi chửi, bạo hành…
Về phía xã hội có thể do công tác quản lí của nhà trường còn lỏng lẻo, thái độc hưa quan tâm đúng mực, hành xử chưa đúng của chính quyền địa phương…
-các nguyên nhân sinh học khác
3.Hội chứng cai ma túy theo ICD-10
Chẩn đoán khi có 4 trong 12 triệu chứng sau đây: thèm chất ma túy, mất ngủ, buồn nôn, nôn, đau các cơ, chảy nước mắt, nước mũi, nổi da gà, toát mồ hôi, giãn đồng tử, tiêu chảy, sốt nhẹ, cảm giác dòi bò trong xương, sút cân.
4.Tiêu chuẩn chẩn đoán nghiện ma túy theo ICD-10
-thèm muốn mãnh liệt dùng chất ma túy
-sau khi thôi dùng chất ma túy từ 6-18 giờ sẽ xuất hiện hội chứng cai, thúc giục bệnh nhân dùng chất ma túy trở lại
-có hiện tượng dung nạp chất ma túy
-sao nhãng các thú vui cũ
-biết rõ tác hại của chất ma túy với bản thân, gia đình và cộng đồng nhưng ẫn sử dụng
5.Phương pháp điều trị
Hai mục tiêu cơ bản :
-điều trị trạng thái cai hay trạng thái phụ thuộc về cơ thể
-điều trị trạng thái nghiện ma túy hay trạng thái phụ thuộc về tinh thần
Yêu cầu cần trước điều trị:
-chẩn đoán xác định chắc chắn
-khám toàn diện để phát hiện rối loạn khác kèm theo
-xét nghiệm HIV, viêm gan…
-trao đổi cụ thể với người nhà và bệnh nhân để đạt được sự tự nguyện
