–” Ngừng tuần hoàn” có thể hiểu là sự ngừng co bóp hiệu quả của cơ tim. Những nguyên nhân hay gặp nhất là rung thất và vô tâm thu và nguyên nhân thứ 3 là phân ly điện cơ , tình trạng này biểu hiện bởi sự hiện diện đều đặn của phức hợp QRS và sóng T nhưng huyết áp và không đo được mạch. Ở các bệnh nhân này hình ảnh điện tâm đồ đầu tiên có thể thấy rối loạn nhịp chậm hoặc nhịp tim nhanh nhưng mạch và huyết áp vẫn không đo được.
-Trị số nhịp thất và áp lực tĩnh mạch trung tâm ( CVP ) của bệnh nhân phân ly điện cơ trước khi điều trị có thể giúp ích rất nhiều cho chẩn đoán nguyên nhân. Nhịp nhanh cùng CVP thấp gợi ý đến xuất huyết mất máu. Nhịp nhanh với CVP cao gợi ý do nhồi máu phổi lớn , dù nhồi máu cơ tim cấp có thể gây nên cả hai hình thái trên.
Nguyên nhân ngừng tuần hoàn
–Ngừng tim ở ngoài bệnh viện
Nhiều cái chết đột ngột ở ngoài bệnh viện không hề liên quan đến vấn đề với tim, ví như chết do vỡ động mạch chủ hoặc xuất huyết nội đột ngột…
Rất nhiều người đột tử, đã bị bệnh xơ vữa mạch vành. Nguyên nhân sinh lý của cái chết hay gặp là rung thất. Nguyên nhân ít gặp hơn là vô tâm thu. Ngoài nhồi máu cơ tim , xơ vữa mạch vành còn có bệnh van tim , cơ tim phì đại , hội chứng QT dài , hội chứng W.P.W , tâm phế mãn hay các bệnh tim bẩm sinh. Dùng quinidine hay disopyramide hoặc các loại thuốc chống loạn nhịp tim khác có thể góp phần vào sự xuất hiện ngừng tim ở một số bệnh nhân.
–Ngừng tim ở bệnh viện
Với bệnh nhân nội khoa
Các điều kiện hay kết hợp với ngừng tim bao gồm: nhồi máu cơ tim cấp , block nhĩ thất độ 2 và 3 , bệnh van tim , bệnh tim bẩm sinh hoặc bệnh lý mạch máu não.
Ngừng tim cũng có khi là biến chứng của quá trình chẩn đoán chẳng hạn thông tim hay chụp động mạch tim.
Các thuốc với liều độc như : digitalí , quinidine , procainamide , phenytoin , muối kali , epinephedrin hoặc isoproterenol và các thuốc giống giao cảm khác có thể gây nên ngừng tim , thường là do rung thất. Ngừng tim do vô tâm thu có thể do acetylcholine hay các thuốc giống phó giao cảm khác.
Ngừng tim do rung thất cũng có thể xẩy ra do máy tạo nhịp tần số cố định. Nó cũng là một nguyên nhân gây tử vong trong chết đuối hoặc điện giật và sét đánh.
Do phân ly điện cơ
Thường do tổn thương cơ tim quá nhiều , do vỡ tim hay chèn ép tim do các nguyên nhân khác , nhồi máu phổi vùng lớn hay mất máu quá nhiều.
Với bệnh nhân ngoại khoa
Thiếu O2 , tăng CO2 và toan hô hấp có thể xẩy ra ngay trong lúc mổ. Toan chuyển hóa phối hợp cùng tăng kali máu cấp có thể nhanh chóng tạo nên những nhát bóp ngoại tâm thu thất , nhanh thất hoặc ngừng tim do rung thất.
Ngừng tim xẩy ra trong phẫu thuật vùng họng cổ , trung thấ t, tim hay cả trong lúc mổ mắt , mổ tiết niệu , phẫu thuật trong điều kiện bị hạ thân nhiệt , nhất là khi thân nhiệt hạ xuống dưới 30 độ C.
Nguyên nhân do suy hô hấp cấp
Đây mới là nguyên nhân hay gặp nhất trong lâm sàng cũng như ở các khoa Hồi sức cấp cứu. 1 bệnh nhân hôn mê rối loạn nhịp thở hay mất phản xạ ho có thể ngừng tuần hoàn do tụt lưỡi , sặc hoặc do suy hô hấp cấp.
Do phản xạ quá mức thần kinh X
Với các bệnh nhân nội khoa hay ngoại khoa , phản xạ quá mức của thần kinh X có thể đưa đến ngừng tim , ví như xoa xoang cảnh để chẩn đoán hoặc để điều trị rối loạn nhịp nhanh. Trong đường hô hấp bao gồm : mũi hầu , khí quản lúc đặt nội khí quản , soi phế quản… Trong đường tiêu hóa lúc đặt ống soi dạ dày hay trong lúc thăm khám trực tràng hoặc ngay lúc rặn đại tiện ( hiệu ứng valsava ). Cả trong đường tiết niệu trong lúc đặt ống thông niệu quản … Lúc mổ mắt , hay lúc ấn vào mắt và phẫu thuật vùng bụng để cắt thần kinh X hoặc khi kéo phúc mạc.
Ngừng tim tức thời không do loạn nhịp tim
Đôi khi bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp hoặc thiếu máu cơ tim nặng có thể ngừng tim do phân ly điện cơ và chết. Điều đó do mất đồng vận xuất hiện đột ngột , được kích động bởi thiếu máu nặng hay vỡ tim, tạo hội chứng cung lượng tim thấp.
Một yếu tố khác có thể là sử dụng các thuốc ức chế beta giao cảm như : propranolol , có tác dụng giảm sức co hoặc thuốc kháng loạn nhịp cũng làm giảm sức co
