Thuốc giảm đau- hạ sốt- chống viêm

THUỐC GIẢM ĐAU- HẠ SỐT- CHỐNG VIÊM KHÔNG STEROID

Tác dụng và cơ chế

+Tác dụng hạ sốt

• Cơ chế gây sốt: Các chất gây sốt ngoại lai ( vi khuẩn, nội độc tố) khi xâm nhập vào trong cơ thể kích thích bạch cầu sản xuất các yếu tố gây sốt nội tại. cá yêu tố này hoạt hóa Prostaglandin synthetase làm tăng tổng hợp Prostaglandin E₁ và E₂  từ axit arachidonic ở cùng dưới đồi gây mất cân bằng cơ chế điều nhiệt ( tăng quá trình sinh nhiệt, giảm quá trình thải nhiệt) gây nên sốt.
• Cơ chế hạ sốt : NSAIDs ức chế Prostaglandin synthetase làm giảm Prostaglandin E₁ và E₂  làm giảm quá trình sinh nhiệt  và tăng quá trình thải nhiệt, lấy lại cân bằng nhiệt.
• ở liều điều trị, thuốc có tác dụng hạ sốt do mọi nguyên nhân và chỉ có tác dụng điều trị triệu chứng, không có tác dụng ở người không sốt.

• + Tác dụng giảm đau

• Các thuốc có tác dụng giảm đau từ nhẹ đến vừa, vị trí tác dụng tại các receptor cảm giác ngoại vi. Tác dụng tốt với các loại đau, đặc biệt là đau do viêm. Khác với các thuốc giảm đau nhóm opiate, NSAIDs không có tác dụng giảm đau mạnh, đau sâu, đau nội tạng, không ức chế hô hấp và gây nghiện.
• Cơ chế giảm đau: giảm tổng hợp Prostaglandin F_2α làm giảm cảm thụ của ngọn dây thần kinh với chất gây đau của phản ứng viêm.

+Tác dụng chống viêm

• NSAIDs ức chế enzyme cyclooxygenase( COX), ngăn cản tổng hợp Prostaglandin là chất trung gian hóa học gây viêm, làm giảm qua trình viêm
• Ngoài ra các thuốc này còn đối kháng với hệ enzym phân hủy protein, ngăn cản quá trình phân hủy protein làm vững bền màng lysosome và đối kháng với tác dụng của các chất trung gian hóa học như bradykinin, histamine…
• Người ta tìm ra được 2 lại enzyme COX: COX 1 có nhiều ở các tế bào lành, tạo ra các Prostaglandin cần cho sinh lý bình thường của cơ thể. COX 2 chỉ có ở tổ chức viêm, tạo ra các Prostaglandin gây viêm. Chính vì thế xu hướng mới tạo ra thuốc ức chế chọn lọc trên COX 2 sẽ giảm tác dụng không mong muốn và vẫn duy trì được tác dụng chống viêm. Một số thuốc có tác dụng chọn lọc trên COX2 : rocecoxib, celecoxib, valdecoxib.

+Tác dụng chống kết tập tiểu cầu

Các thuốc chống viêm không steroid ức chế enzyme thromboxane synthetase làm giảm tổng hợp thromboxane A₂ ( chất gây kết tập tiểu cầu) nên có tác dụng chống kết tập tiểu cầu.

Tác dụng không mong muốn

• Tiêu hóa: kích ứng, đau thượng vị, nặng hơn là loét dạ dày tá tràng, xuất huyết tiêu hóa… nguyên nhân do thuốc ức chế Prostaglandin E₁ và  E₂   làm giảm tiết chất nhày và các chất bảo vệ niêm mạc, tạo thuận lợi cho các yếu tố gây loét xâm lấn.
• Trên máu: kéo dài thời gian chảy máu do ức chế kết tập tiểu cầu, giamt tiểu cầu và giảm prothrombin. Hậu quả kéo dài thời gian đông máu, chảu máu không nhìn thấy qua phân.
• Trên thận: do ức chế Prostaglandin E₂ và  I₂  nên giảm lưu lượng máu qua thận, giảm sức lọc cầu thận, giảm thải dẫn đến ứ nước, tăng kali máu và viêm thận kẽ.
• Trên hô hấp: gây cơn hen giả trên người không bị hen hoặc tăng các cơn hen trên người bị hen. Nguyên nhân do thuốc ức chế cyclooxygenase nên làm acid arachidonic tăng cườn chuyển chuyển hóa thành leucotrien gây co thắt phế quản.
• Trên tử cung: chậm chuyển dạ và gây băng huyết   sau đẻ.
• Ngoài ra: dị ứng, nổi mề đay, độc với gan.