Kích thước tiểu phân ảnh hưởng nhiều đến độ hòa tan, độ phân tán cúa thuốc khi vào trong cơ thể, độ trộn đều và độ trơn chảy; nó cũng liên quan đến tốc độ và hiệu quả hấp thu của thuốc nên cần đánh giá kích thước tiểu phân trước khi bước vào sản xuất. Có các biện pháp đánh giá kích thước tiểu phân sau:
-
Lưới rây :
Để đánh giá và phân bố kích thước của một loại bột, cách đơn giản và thông dụng nhất là dùng lưới rây. Bộ lưới rây có nhiều kích thước khác nhau để phân loại bột theo từng loại. Tuy vậy cũng có một số nhược điểm của phương pháp này là:
- Chỉ sử dụng và đánh giá được các loại bột có kích thước tiểu phân lớn hơn 50mcm, nếu kích thước của bột nhỏ hơn thì phải thực hiện trong một điều kiện thiết bị kín có laoij dùng khí đẩy có loại dùng môi trường lỏng để phân tán bột mịn.
- Phương pháp này khó đánh gía được với các loại tiểu phân tích điện
- Kích thước lưới rây không đồng nhất dẫn đến chất lượng phân tán bột không đồng đều và có thể sai lệch, các điều kiện bên ngoài( rung lắc..) ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng của kết quả.
- Hình dạng tiểu phân cũng là một nguyên nhân làm sai lệch đến kết quả và nhất là tiểu phân có hình kim.
2. KÍnh hiển vi
Kính hiển vi có thể quan sát được các tiểu phấn có kích thước từ 1-100 mcm. Phương pháp này ít được dùng vì hiệu suất rất thấp va còn rất phức tạp. Nhưng ưu điểm của nó là quan sát được các tiêu phân kích thước nhỏ nên với tiểu phân có kích thước nhỏ hơn 1 mcm thì sử dụng kính hiển vi điện tử.
3. Tốc độ sa lắng
phương pháp này tính toán kích thước tiêu phân dựa vào phương trình Stoke biểu thị tốc độ sa lắng của các tiểu phân trong môi trường lỏng thích hợp.
v= g(ds- d1).r²/ ( 18.η)
trong đó :
v: tốc độ sa lắng (m/s)
g: gia tốc trọng trường (m/s²)
ds, d1 là khối lượng riêng của tiểu phân và của dung môi (kg/m³)
r: đường kính tiểu phân
η: độ nhớt của môi trường lỏng( kg/m.s)
4. Đếm trực tiếp các tiêu phân
Phương pháp này như sau: Bột được phân tán trong một môi trường lỏng, và được cho chảy qua một thiết bị đếm thoe nguyên tắc của sự thay đổi về độ dẫn điện. Thiết bị này có ưu điểm vượt trội hơn các phương pháp khác là nó có thể xác định các tiểu phân có kích thước lên đến cỡ nanomet. Bên cạnh đó, không chỉ đo được thoe nguyên tắc về sự thay đổi độ dẫn điện a,mf nó còn đo được theo nguyên tắc đo sự cản quang bằng cách cho hỗn dịch chảy qua một tế bào quang điện.
Tuy vậy phương pháp này ít được sử dụng hơn và trên thực tế nó được sử dụng thep nguyên tắc đo khả năng thấm hoặc hấp thụ khí của khối tiểu phân.
