Đau dây thần kinh tọa

Đau dây thần kinh tọa

Đau dây thần kinh tọa (dây thần kinh hông to) là bệnh hay gặp trên lâm sàng, ảnh hưởng lớn đến khả năng lao động và làm giảm chất lượng cuộc sống nười bệnh.

1.Khái niệm

Đau dây thần kinh tọa là chứng đau rễ thần kinh thắt lưng 5 và cùng 1, có đặc tính đau lan theo đường đi của dây thần kinh hông to (từ thắt lưng đến mông , dọc theo mặt sau đùi đến cẳng chân và xiên ra ngón cái hoặc gón út).

2.Nguyên nhân

-thoát vị đĩa đệm là nguyên nhân thường gặp nhất (80%). Bệnh gặp ở nam nhiều hơn nữ, trong khoảng từ 20-50 tuổi, đặc biệt ở người lao động nặng.

-lao xương sống, thường là lao thứ phát. Bệnh gặp nhiều ở lứa tuổi 20-40, nam nhiều hơn nữ.

-thoái hóa cột sống, chủ yếu là cột sống thắt lưng.

-viêm cột sống dính khớp

–ung thư cột sống thắt lưng

-u màng tủy, u rễ thần kinh

-một số bệnh lí khác như đau thắt lưng phụ khoa, đau do bệnh lí hệ tiết niệu…

3.Triệu chứng lâm sàng

*cơ năng

Đau lưng, đau lan theo đường đi của dây thần kinh, có thể đau cả 2 bên, đau âm ỉ hoặc dữ dội, nhất là sau khi lao động nặng.

Đau tăng khi đứng lâu, ngồi lâu, ho…, tăng lên nửa đêm về sáng.

Kèm theo có thể có tê bì, kiến bò vùng mặt sau đùi và cẳng chân.

1. lâm sàng

*Hội chứng cột sống:

Biến dạng cột sống do tư thế chống đau của bệnh nhân, mất đường cong sinh lí…

Dấu hiệu chống đau của Deseze:bệnh nhân nghiêng người sang trái, phải, phái không có tư thế chống đau là phía bị nghẽn.

Co cứng cơ cạnh sống, sờ nắn khối cơ thấy chắc.

Dấu hiệu bấm chuông điện: ấn mạnh vào cạnh đốt sống thắt lưng V hoặc cùng I, bệnh nhân thấy đau chói truyền dọc theo đường đi thần kinh hông To.

*Hội chứng rễ thần kinh:

Điểm đau Valleix: dùng ngón cái ấn vào các điểm trên đường đi của thần kinh          hông to thấy cảm giác đau nhói chỗ ấn. Đó là các điểm: giữa ụ ngồi và mấu    chuyển, giữa nếp lằn mông, giữa mặt sau đùi, giữa nếp khoeo, giữa cơ dép cẳng chân.

Các dâu hiệu khi làm căng dây thần kinh hông to: Dấu hiệu Lasegue, dấu hiệu Neri, dấu hiệu Bonnet. Các dấu hiệu này tuy thực hiện khác nhau nhưng cùng mục đích làm căng dây thần kinh hông to để tìm dấu hiệu đau, làm nhẹ nhàng từng bên để so sánh.

*Khám các dấu hiệu khác:

Khám cảm giác: giảm hoặc mât cảm giác.

Khám phản xạ gân xương, chủ yếu là phản xạ gân gót.

Khám vận động chi dưới: tùy rễ tổn thương. Tổn thương rể L5 làm giảm sức cơ khu cẳng chân trước ngoài, bệnh nhân không đi được bằng gót chân. Tổn thương rễ S1 làm giảm sức cơ khu cẳng chân sau, không đi được bằng ngón chân.

Khám rối loạn thần kinh thực vật: giảm nhiệt độ da, giảm tiết mồ hôi…

4.Cận lâm sàng

2 xét nghiệm cơ bản là chọc dịch não tủy và X-quang cột sống. ngoài ra còn chụp bao rẽ thân kinh và chụp cắt lớp vi tính.

5.Chẩn đoán xác định

Dựa vào tính chất đau lan theo đường đi của dây thần kinh hông to và các phản ứng cơ lưng và cột sống, các triệu chứng khách quan thuộc rễ L5, S1.