1.khái niệm
-ung thư xuất phát từ hạ họng khi lan xuống thanh quản gọi là ung thư hạ họng-thanh quản
-ung thư xuất phát từ thanh quản lan tới hạ họng được gọi là ung thư thanh quản-hạ họng
Bệnh gặp khá phổ biến trong các loại ung thư tại nước ta, gặp ở nam nhiều hơn nữ và thường gặp ở lứa tuổi trung niên từ >40 tuổi
2.giải phẫu bệnh
-ung thư hạ họng là ung thư biểu mô đường tiêu hóa có tính chất thâm nhiễm, nếu biệt hóa cao thì ít nhạy cảm với tia X nên tiên lượng xấu
-ung thư thanh quản là ung thư biểu mô lát đường hô hấp thường là biệt hóa
3.triệu chứng
ung thư hạ họng-thanh quản
Mô tả ung thư xoang lê thể điển hình
-cơ năng:
Nuốt đau: là triệu chứng có sớm, gợi ý: ban đầu đau nhẹ, cảm giác vướng, nhói khi nuốt sau đó đau ngày càng rõ ràng; muộn thấy khó nuốt và thường bị sặc khi uống nước
Ho do kích thích, ho nhiều về đêm, khạc đờm có thể có lẫn dây máu
Khàn tiếng và khó thở chỉ xuất hiện khi ung thư đã lan vào thanh quản
Hạch cổ, hạch thượng đòn cũng xuất hiện sớm, hạch thường to, cứng, cố định
-thực thể:
Soi thanh quản gián tiếp: giai đoạn đầu thấy xoang lê ứ đọng nhiều nước bọt, thâm nhiễm cứng, cũng có thể là sùi hoặc loét chảy máu, có giả mạc trắng xá. giai đoạn muộn có thể thấy khối u lan rộng ra toàn bộ xoang lê, hạ họng, tiền đình thanh quản,băng thanh mất, muộn hơn có thể thấy thanh quản 1 bên mất di động, bị cố định hẳn
Sụn giáp cứng nề, đặc biệt là dày lên ở bờ sau, ấn đau. Sụn giáp như bị đẩy lồi ra, sờ cứng như mai rùa; da trước cổ thâm nhiễm đỏ cứng, dày
Dấu hiệu lọc cọc thanh quản-cột sống giảm rồi mất
*triệu chứng x-quang:
-phim cổ nghiêng tia mềm có thể thấy u ở miệng xoang lê hay ở nếp phễu thanh thiệt
-chụp CT scan theo tư thế thẳng, bệnh nhân bịt mũi thổi phồng má cho thấy tổn thương xoang lê và tổn thương lan tràn của ung thư
ung thư thanh quản-hạ họng
Mô tả ung thư dây thanh
-cơ năng:
Khàn tiếng xuất hiện sớm, luôn có và có thể là triệu chứng duy nhất kéo dài hàng tháng.
Khàn tiếng kéo dài ban đầu từng lúc, sau thường xuyên hơn và cuối cùng là mất tiếng hoàn toàn
Khó thở thường xuất hiện muộn khi khối u đã che lấp thanh môn hoặc khi đã cố định nửa thanh quản. khó thở kiểu thanh quản từ từ tăng dần
Nuốt đau xuất hiện muộn khi khối u đã lan ra hạ họng
Ho và khạc đờm lẫn máu
-thực thể:
Soi thanh quản gián tiếp giai đoạn sớm có thể thấy tổ chức sùi đỏ hoặc loét cứng ở 1/3 trước 1 bên dây thanh, có thể có giả mạc trắng che phủ; muộn hơn tổn thương lan ra toàn bộ dây thanh, băng thanh mất, cố định 1 nửa thanh quản, dần dần khối u vượt mép trước dây thanh ra ngoài thanh quản vào hạ họng
Hạch cổ xuất hiện muộn, nhóm cảnh giữa cùng bên
*chụp x-quang:
phim cổ nghiêng tia mềm có thể thấy khi khối u đã lan vào hạ họng
Chụp CT để xác định vị trí khối u, độ lan tràn, thâm nhiễm
4.điều trị
-phẫu thuật: thường kết hợp nạo vét hạch cổ với phẫu thuật lấy bỏ khối u và chỉnh hình thanh quản, hạ họng
-xạ trị: có thể thực hiện khi khối u còn nhỏ, khu trú trên dây hay tiền đình thanh quản
thường hỗ trợ cho phẫu thuật
-hóa trị liệu: cho kết quả tốt nhất
Copy ghi nguồn Dược Điển Việt Nam
