Bài thuốc thiên vương bổ tâm đan
Trong y dược học cổ truyền phương Đông thì phương thuốc này được ghi lại sớm nhất trong cuốn sách Nhiếp sinh bí phẫu ở đời Minh ( Trung Quốc). Đây là một bài thuốc điển hình của phép tư âm dưỡng huyết, bổ tâm an thần và hiện nay đang được ứng dụng chữa nhiều bệnh lý tim mạch khá phổ biến.
1, Thành phần của phương thuốc:
Sinh địa hoàng 120gr ( chế bằng cách rửa rượu)
Nhân sâm 15gr
Đan sâm 15gr (chế: sao qua)
Huyền sâm 15gr ( chế: sao qua)
Phục linh 15gr (chế: bỏ vỏ)
Ngũ vị tử 15gr (chế: sao)
Viễn chí 15gr (chế: bỏ lõi sao thơm)
Cát cánh 15gr
Đương quy thân 60gr (chế: rửa rượu)
Thiên môn 60gr (chế: bỏ lõi)
Mạch môn 60gr ( chế: bỏ lõi)
Bá tử nhân 60gr (chế: sao)
2, Cách dùng:
Các vị thuốc trên đem tán nhỏ, luyện mật làm hoàn to bằng hạt ngô, lấy Chu sa làm áo, mỗi lần uống 9gr với nước đun sôi vào lúc đói, nên dùng nước sắc long nhãn để uống thì càng tốt. Khi uống thuốc kỵ dùng tỏi, củ cải, ngư tinh, rượu cao lương.
3, Công năng và chủ trị
Bài thuốc có tác dụng Tư âm dưỡng huyết, bổ tâm an thần, thường được dùng để chữa các chứng bệnh gây nên bởi âm hư huyết thiếu, tâm thận âm suy nhược, như hư phiền ( bồn chồn trong lồng ngực), thiểu mị ( ngủ kém), tâm quý ( tim đập mạnh từng lúc, mỗi khi có sự lo nghĩ tức giận hoặc lao động mệt nhọc), mộng tinh, kiện vong ( hay quên), đại tiện táo, miệng lưỡi lở loét, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi ít, mạch tế sác ( nhỏ và nhanh)…
Hiện nay, trên thực tế lâm sàng, các nhà y học cổ truyền trong và ngoài nước đã nghiên cứu và vận dụng bài thuốc này để phòng chống nhiều bệnh lý như viêm cơ tim, thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim, rối loạn thần kinh tim, loạn nhịp tim, suy nhược thần kinh, mất ngủ kéo dài, rối loạn tâm thần, liệt dương, hội chứng tiền mãn kinh, rối loạn tiền đình, hội chứng thiểu năng tuần hoàn não, viêm gan, viêm loét niêm mạc miệng, viêm da dị ứng…
4, Tác dụng dược lý của bài thuốc:
Những nghiên cứu hiện đại cho thấy, bài Thiên vương bổ tâm đan có tác dụng điều chỉnh quá trình hưng phấn và ức chế của hệ thống thần kinh trung ương, tái lập sự cân bằng của thần kinh thực vật thuộc hệ tim mạch. Trên mô hình gây thiếu máu cơ tim và nhồi máu cơ tim cấp tính ở chuột nhắt trắng bằng hoá chất, nhiều công trình nghiên cứu đã chứng minh được khả năng tăng cường lưu lượng tuần hoàn của động mạch vành, cải thiện chuyển hoá và nâng cao năng lực chịu đựng của tế bào cơ tim trong điều kiện thiếu ôxy của phương Thiên vương bổ tâm đan, từ đó mà đạt được hiệu quả bảo hộ cơ tim và làm giảm rõ rệt tỷ lệ chuột tử vong. Ngoài ra, bài thuốc này còn có tác dụng điều tiết miễn dịch, cải thiện năng lực phòng ngự không đặc hiệu của cơ thể trước mọi tác động của hoá chất và sự biến đổi không thuận lợi của nhiệt độ bên ngoài.
Trên thị trường đông dược trong nước hiện nay, bài Thiên vương bổ tâm đan chủ yếu vẫn được bào chế dưới dạng viên hoàn cứng hoặc hoàn mềm cổ truyền với nhiều tên gọi khác nhau. Gần đây, trên cơ sở thừa kế và phát huy vốn quý của các danh y từ thời xưa kết hợp với những phương tiện hiện đại, và công nghệ tiên tiến, nhiều công ty dược phẩm đã nghiên cứu và cho ra đời Thiên vương bổ tâm đan dưới dạng viên nang hoặc trà tan dễ bảo quản và tiện trong việc sử dụng.
