Chày cối là thiết bị đơn giản nhất trong quá trình làm nhỏ nguyên liệu. Trong thiết bị này, nguyên liệu được nghiền nhỏ chủ yếu do lực nén ép để gây biến dạng vỡ tiểu phân, bên cạnh đó có một phần do lực mài mòn và lực chia cắt. Các thiết bị này thường là xay nghiền gián đoạn do không thể lấy ra được phần dược liệu đã được nghiền mịn.
2. Thiết bị nghiền bi
Nghiền bi la một trong số những thiết bị xay nghiền nguyên liệu mịn, nó có một số ưu điểm: nghiền được bột rất mịn; là một thiêt bị nghiền kín nên có thể nghiền được cả vật liệu khô và vật liệu ướt( nghiền trong môi trường trơ); có thể duy trì được trạng thái vô khuẩn của nguyên liệu. Tuy vậy, thời gian nghiền trong thiết bị này kéo dài nên dễ làm tăng tạp trong nguyên liệu.
Cấu tạo của thiết bị này bao gồm một thùng chứa lớn, trong đó một nửa nạp các viên bi có kích thước khác nhau( bi càng nhỏ thì hiệu suất nghiền càng cao do bi nhỏ sẽ có diện tích tiếp xúc lớn) được làm từ kim loại hay sứ. Nguyên liệu sẽ được cho đến 60% thể tích thùng. các loại lực tác động khác nhau sẽ nghiền mịn nguyên liệu khác nhau và phụ thuộc vào tốc độ quay của thùng
- Tại tốc độ thấp, các viên bi lăn trên nhau và mài mòn và ma sát là cơ chế làm giảm tiêu phân
- Khi lực tác động lớn hơn, các viên bi sẽ rơi xuống khi đưa tới một vị trí tới hạn nhất định, khi đó các tiểu phân sẽ nhận thêm lực va chạm tự do do bi rơi
- Tại tốc độ quá cao, các viên bi sẽ bị lực ép ly tâm ép vào thành bình và sẽ không còn lực nào tác động nữa hay không còn quá trình mài mòn xảy ra, hiệu suất quá trình này sẽ giảm nhanh chóng
Thiết bị nghiền bi thường là thiết bị gián đoạn nhưng cũng có thiết bị là nghiền liên tục
3. Thiết bị xay búa
Thiết bị này được dùng phổ biến do có hiệu suất cao. Cấu tạo của thiết bị xay búa gồm có các búa gắn vào một đĩa quay với tốc độ lớn( 8000-15000/ phút). Tác động làm giảm kích thước tiểu phân là lực va chạm của búa với tiểu phân, các tiểu phân với nhau và tiểu phân với thành thiết bị. Do đĩa và búa tạo nên cấu trúc giống một quạt ly tâm nên khi hoạt động có một lượng lớn không khí được chuyển qua thiết bị. luông không khí này giảm nhiệt sinh ra trong quá trình xay. Các tiểu phân mịn được phân riêng bằng một rây có kich thước nhất định và được lấy ra ngoài liên tục nhờ túi lọc để hứng hoặc các cyclon lắng.
4. Thiết bị xay kiểu đĩa răng
Thiết bị gồm hai đĩa đặt thẳng đứng với các răng được sắp xếp theo các vòng đồng tâm trên các mặt đối diện lồng vào nhau mà được xen kẽ sao cho các đĩa răng có thể chuyển động đồng quay.
5. Thiết bị xay nghiền siêu mịn
Để nghiền xay mịn không thể dùng các thiế bị thông thường mà phải dùng thiết bị xay búa tốc độ cao đặc biệt có bộ phận phân lập tiểu phân bên trong buồng xay và không sử dụng lưới rây. Để làm nhỏ nguyên liệu hơn nữa phải dùng đên các máy xay tốc độ cao.
6. Thiết bị phun sấy
mặc dù đây không phải là một thiết bị nghiền nhưng là một phương pháp được ứng dụng nhiều trong điều chế bột mịn, đặc biệt trong sản xuất hỗn hợp tá dươc, nguyên liệu trong công nghệ dập thẳng.
