bộ tiết dê (Menispermales)

bộ chỉ có 1 họ

họ tiết dê(Menispermaceae)

đặc điểm

Thân: dây leo hay cỏ mọc đứng, rễ có thể phù lên thành củ.Lá: đơn,nguyên , hình khiên hình tim,mọc so le, không có lá kèm. Gân lá hình chân vịt hoặc hình lọng. Cụm hoa: chùm, xim 2 ngả ở nách lá, ít khi hoa riêng lẻ.hoa: nhỏ, đều, đơn tính khác gốc, kiểu vòng, mẫu 3.Bao hoa: sáu lá đài xếp trên 2 vòng. thường có 6 cánh hoa xếp trên 2 vòng, số cánh hoa có thể ít hơn hoặc đôi khi nhiều hơn 6. Hoa đưc: 6 nhị xêp trên 2 vòng,số nhị có thể ít hơn hoặc đôi khi nhiều hơn 6 tùy theo loài, nhị có thể rời hoặc dinh nhau ở 1 chỗ trên thân nhị thành 1 cột nhị. Hoa cái thường có 3 lá noãn rời tạo thành bầu trên nhưng cũng có khi nhiều hơn 3 ( 40 lá noãn) hoặc đôi khi giảm còn 1.Mỗi lá noãn có 2 noãn nhưng chỉ có 1 noãn phát triển,1 hay nhiều đầu nhụy. Quả : hạch,vỏ quả trong nang cứng rắn và thường có hình thận. mầm cong hình móng ngựa.

ở việt nam có 18 chi: khoảng 40 loài

cây trong họ

_vàng đắng là nguyên liệu chiết xuất berberin để làm thuốc điều trị tiêu chảy, lỵ trực trùng, viêm ruột vàng da,sốt rét.

_hoàng đắng hoa có 3 lá đài, 3 cánh hoa, hoa đực có 6 nhị. Rễ cắt ra có màu vàng sẫm, làm thuốc chữa đau mắt, lợi tiểu. rễ bổ.

_dây mối hoa đực có nhị dính thành 1 cột. Lá có đáy cắt ngang và mặt dưới trắng. cuông lá gắn trong phiên lá. TRị kiết, làm thông tiểu.

_bình vôi dây leo, có rễ củ to, vùi 1 nửa dưới đát, hình giống cái bình vôi, ruột màu vàng thơm, có khi nặng đên 25kg hay hơn, trong củ có alcaloid là dùng làm thuốc trấn kinh trong các bệnh viện mất ngủ.

dây kí ninh làm thuốc bổ chữa sốt rét, trợ tiêu hóa.

Bộ thuốc phiện (papaverales)

bộ thuôc phiện có nhiều đặc điểm rất gần với bộ hoàng liên về sinh hóa,cấu tạo giải phẫu, cấu tạo màng hạt phấn gồm 3-24 rãnh hoặc nhiều rãnh hơn nữa. tuy nhiên họ thuốc phiện có nhiều đặc điểm khác với họ cải, vì thế họ cải đã được tách ra khỏi bộ thuốc phiện.

bộ có 4 họ, đề cập 2 họ:

_ Họ thuốc phiện

_họ từ từ đổng

Họ á phiện (papaveraceae)

đặc điểm

thân: cỏ,sống 1 năm, cây gỗ nhỏ hiếm gặp. Lá: đơn,không có lá kem ngoài ra còn mọc so le. bìa lá hay có khía sâu. cụm hoa: hoa mọc riêng lẻ hoặc tụ thành xim. Hoa: to, đều, lưỡng tính. Đế hoa lồi.Bao hoa: 2 lá đài ở vị trí trước sau và luôn luôn rụng sớm, ít khi 3 hoặc 5. thông thường các lá đài dính vào hua như 1 cái mũ và rụng toàn bộ khi hoa nở. cánh hoa 4-6 to,dính vào nhau tọa bầu trên 1 ô.trong bầu có những vách không hoàn toàn, xuất hiện ngay trước bó mạch giữa của lá noãn. vách không hoàn toàn, xuất hiện ngay trước bó mạch giữa nhiều lá noãn.vach mang nhiều noãn đảo, đính noãn giữa. quả: nang, mở bằng lỗ howajc mở bằng mảnh vỏ,mâm noãn thẳng tắp.