Các thuốc điều trị bệnh lupus ban đỏ hệ thống
1.Các thuốc ức chế miễn dịch
Để điều trị có hiệu quả bệnh lupus ban đỏ các bác sĩ có thể sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch( dựa vào đặc điểm của bệnh là do hệ thống miễn dịch gây ra)
- Cyclosporin A có tác dụng gây ức chế chọn lọc trên tế bào lympho T và cải thiện tổn thương nội tạng, đặc biệt là thận. Thường dùng với liều thấp (2-4mg/ngày) khác với khi dùng chống thải loại (dùng trong ghép thận) nên làm bớt độc tính do thuốc gây ra với người bệnh.
- Cyclophosphamid (endoxan) có tác dụng làm giảm triệu chứng protein niệu, giảm creatinin máu và cải thiện các triệu chứng về thận. Hay dùng với liều thấp ( 100mg/ngày khác với khi dùng chống thải loại ( dùng trong ghép thận ), khi bệnh tương đối ổn định thì chuyển sang dùng loại nhẹ, ít độc hơn ( azathiopin ) sẽ làm giảm bớt các tác dụng phụ do thuốc.
- Methotrexat có tác dụng làm giảm tổn thương ở khớp, da và niêm mạc kể với các trường hợp dùng glucocorticoid hay chống sốt rét chloroquin không đáp ứng.
- Mecophenolatmofetyl có tác dụng làm giảm hầu hết các triệu chứng nặng, đặc biệt là với tổn thương ở thận,nó có tác dụng ngay khi các thuốc khác không đáp ứng. Tác dụng phụ gây ra rất ít và nhẹ.
- Thalidomid có hiệu quả khi bị các tổn thương da dai dẳng,lâu ngày mà thuốc khác không đáp ứng.
- Dapson (diaminodiphenylsulfon) hiệu quả tốt với các tổn thương ở da, loét miệng, giảm tiểu cầu, bạch cầu. Chỉ dùng cho các tổn thương da và máu khi không đáp ứng với các thuốc khác. Liều hay dùng 25 -100mg.
Tuy nhiên các thuốc ức chế miễn dịch làm cho người bệnh giảm sức đề kháng và dễ nhiễm khuẩn. Bằng cơ chế, chúng ức chế sự tăng miễn dịch (có hại) nên được coi như thuốc điều trị đặc hiệu nhưng lại không là chọn lựa đầu tiên mà chỉ dùng khi thuốc khác không hay đáp ứng kém (do những dụng phụ nói trên và một số độc tính khác). Chọn thuốc căn cứ vào hiệu quả cải thiện triệu chứng với mỗi cơ quan tổ chức, đồng thời căn cứ vào độ độc của thuốc (chọn thứ có hiệu quả, ít độc), lúc dùng cần làm giảm bớt độ độc bằng cách dùng liều vừa đủ , khi bệnh ổn định, chuyển sang dùng một loại nhẹ hơn, ít độc hơn…
- Thuốc loại Glucocorticoid
–Glucocorticoid làm giảm lympho bào, bạch cầu đơn nhân, giảm đáp ứng của lympho bào T với interleukin-1, ức chế tăng sinh lympho bào B, giảm sinh ra gbulobin miễn dịch (IgG), tạo nhân tố hoại tử u cytokin, ức chế interferon và TNF, và kết quả cuối cùng là giảm viêm và ức chế miễn dịch.
-Tùy tình trạng của bệnh mà thay đổi liều, dạng dùng hay cách phối hợp thuốc.Các trường hợp nhẹ, dùng một mình glucocorticoid hoặc phối hợp glucocorticoid với thuốc chống sốt rét chloroquin hoặc thuốc giảm đau, kháng viêm. Khi dùng phối hợp liều glucocorticoid nên bắt đầu với liều thấp. Mục đích là làm giảm các triệu chứng nhẹ và ngăn đợt bùng phát cấp tính. Trường hợp bệnh vừa, dùng cách phối hợp này nhưng với liều glucocorticoid cao hơn.Các trường hợp nặng, nên phối hợp thêm thuốc ức chế miễn dịch nhưng liều glucocorticoid phải giảm.
-Khi tổn thương cơ quan nội tạng nặng, có thể sử dụng glucocorticoid truyền tĩnh mạch liều cao trong thời gian ngắn. Cách dùng này gây giảm lympho bào rõ rệt hơn (tới 75%, kéo dài hơn tới 48 giờ); giảm sinh sản và ức chế sự hoạt hóa lympho bào hơn; gây giảm kéo dài glubolin miễn dịch (IgG) và các phức hợp miễn dịch khác… nên hiệu quả tức thời và cao hơn khi dùng dạng uống.
-Do thuốc gây ức chế miễn dịch nên làm người bệnh giảm sức đề kháng, dễ nhiễm khuẩn, biến chứng nhiễm khuẩn nặng gây tử vong. Có thể gây cơn động kinh , cơn trầm cảm , loạn thần kinh cấp , đau khớp cơ , viêm tụy , loét và xuất huyết đường tiêu hóa… Chỉ sử dụng phương pháp này khi bệnh gây các tổn thương nội tạng nặng như :phổi, thận, tim mạch, máu… Ví dụ như tràn dịch màng phổi, tràn dịch màng tim,tràn dịch màng bụng…
3.Các thuốc chống sốt rét chloroquin:
-Tác dụng làm giảm tổn thương khớp, da (sau khoảng 3 tuần hay vài tháng). Dùng phối hợp với corticoid, hoặc kháng viêm không steroid, có lúc kết hợp thêm thuốc ức chế miễn dịch. Người bệnh phải dùng thuốc kéo dài vì vậy nên chọn dạng hydrochloroquin ít độc tính hơn.
–Thuốc kháng viêm không steroid: Tác dụng làm giảm triệu chứng viêm, đau. Dùng kết hợp với corticoid hoặc kết hợp thêm thuốc chế miễn dịch. Khi kết hợp thì hiệu quả kháng viêm, giảm đau đạt được tốt hơn.
