Tắc ruột sơ sinh là một hội chứng do nhiều nguyên nhân gây nên , là một cấp cứu ngoại khoa hay gặp ở trẻ sơ sinh.Trẻ đẻ non thường bị tắc ruột và kèm theo các dị tật bẩm sinh khác
I. Hội chứng tắc ruột sơ sinh
-
Triệu chứng lâm sàng
- Nôn là triệu chứng xuất hiện sớm nhất. Nôn sớm hay muộn tùy thuộc vào tắc ruột hoàn toàn hay không hoàn toàn , tắc ruột cao hay thấp. Thường nôn rất sớm có thể ngay sau bữa ăn đầu tiên sau đẻ. Chất nôn có thể là sữa vừa bú sau đó là dịch ruột và dịch mật
- Rối loạn ỉa phân su : sau đẻ không ỉa phân su hoặc chỉ có những cục nhỏ màu xám có bọc chất nhày màu trắng đục. Trường hợp tắc ruột không hoàn thì có thể có phân su nhưng có chậm hoặc phải thăm trực tràng mới thấy phân su.
- Bụng chướng từ từ tăng dần , to căng bóng có tuần hoàn bàng hệ rõ. Tắc ruột cao thì bụng chướng ít
- Thăm trực tràng (nếu có hậu môn ) dùng sonde Nelaton để thăm dò. Tùy trường hợp có thể thấy các dấu hiệu sau
– ống thông không vào được quá 3 cm và không thấy phân su là teo trực tràng
– ống thông vào sâu nhưng không thấy phân su là tắc ruột từ đại tràng trở lên
– ống thông vào sâu được và có phân sử thì có thể là tắc ruột cơ năng hoặc tắc ruột không hoàn toàn
2. Triệu chứng cận lâm sàng
– Hình ảnh mức nước mức hơi , dấu hiệu vôi hóa trong tắc cao có thể chỉ thấy 2 hình ảnh mức nước mức hơi dạ dày tá tràng trong X-quang ổ bụng không chuẩn bị
– X-quang ổ bụng có chuẩn bị :thụt đại tràng bằng thuốc cản quang để đánh giá sự lưu thông của thuốc trong đại tràng
– Nghiệm pháp Farber (-) chứng tỏ có sự thiếu hụt về cấu tạo ruột trong thời kì bào thai
II. Nguyên nhân gây tắc ruột sơ sinh
-
Tắc ruột cơ học
– Teo ruột là những tổn thương bẩm sinh làm gián đoạn lưu thông ruột. Nơi bị teo không có lòng ruột hoặc đoạn trên chỗ teo bị giãn to bên trong chứa hơi , phân su . Bên dưới chỗ teo có một túi cùng nhỏ như ruột gà. Có 3 loại teo ruột :
- Teo thể gián đoạn
- Teo thể dây sơ
- Teo thể màng ngăn
– Tắc ruột phân su là biểu hiện sớm nhất của bệnh sơ nang tụy. Chẩn đoán tắc ruột phân su
- có hội chứng tắc ruột điển hình
- X-quang ổ bụng không chuẩn bị ngoài hình ảnh mức nước mức hơi còn thấy hình ảnh quai ruột có phân su lẫn hơi lỗ rỗ như tổ ong
– Viêm phúc mạc trong thời kì bào thai
– Tắc ruột dính :các quai ruột dính vào nhau, ruột chỗ dính hẹp lại gây tắc ruột. tắc ruột loại này có thể xuất hiện sớm trong thời kì bào thai , thời kì sơ sinh hoặc muộn hơn.
– các dị tật hậu môn trực tràng : không có hậu môn , dị dạng ruột đại tràng…
2. Tắc ruột cơ năng
– Nhiễm khuẩn
- Viêm phổi đặc biệt là viêm phế quản sơ sinh . Lâm sàng có thể sốt hoặc không , mệt mỏi li bì, khó thở , chướng bụng , nôn , thăm trực tràng vẫn có phân su. Chụp X-quang bụng và ngực để chẩn đoán xác định
- Nhiễm khuẩn rốn nặng gây viêm phúc mạc như uốn ván rốn , viêm động tĩnh mạch rốn
- Viêm da hoại tử sơ sinh do tụ cầu hoặc liên cầu
– Các dị dạng hạch bạch huyết ở ruột như trong bệnh phình to đại tràng bẩm sinh (Hirschspung)
– Tắc ruột do nút phân su được coi là thể nhẹ của bệnh xơ nang tụy thăm trực tràng ống vẫn vào sâu được nhưng không có phân su. Bơm rửa bằng huyết thanh mặn thấy có cục nhỏ màu trắng xám trôi ra tiếp sau đó là hơi và phân su bệnh nhi trở lại bình thường
