Chẩn đoán Lupus ban đỏ hệ thống
Định nghĩa
- Bệnh Lupus ban đỏ hệ thống hay còn được gọi tắt là lupus, là bệnh tự miễn. Nguyên nhân của bệnh tự miễn này là do chính cơ thể của chúng ta tự tấn công chính chúng ta từ hoạt động của hệ miễn dịch, hệ thống miễn dịch tự tấn công các mô, các tế bào, làm cho chúng bị tổn thương và rối loạn chức năng. Đây là bệnh lý của các mô liên kết gây tổn thương nhiều cơ quan do hệ thống miễn dịch của cơ thể bị rối loạn , đặc trưng là sự có mặt của kháng thể kháng nhân và rất nhiều tự kháng thể khác. Các cơ quan cơ thể thường bị tổn thương bao gồm như: khớp , da , thận , tế bào máu , tim , phổi,…
-Lupus ban đỏ hệ thống có thể điều trị được thông qua điều trị các triệu chứng của bệnh chủ yếu bằng các corticosteroid và những chất gây ức chế miễn dịch nhưng hiện nay vẫn chưa có biện pháp chữa trị triệt để nào. Lupus ban đỏ hệ thống có thể gây nguy hiểm chết người, nhưng với những tiến bộ trong nền y học và khoa học hiện nay, tỉ lệ tử vong đang trở nên hiếm hơn. Tỉ lệ sống sót ở các bệnh nhân lupus ban đỏ hệ thống ở Hoa Kỳ, Canada, và ở châu Âu vào khoảng 95% trong vòng 5 năm, 90% trong vòng 10 năm, và 78% ở 20 năm
Dịch tễ học
-Bệnh gặp nhiều ở phụ nữ trẻ với tỷ lệ nữ/nam: 8/1.
-Tỷ lệ người mắc bệnh cao nhất nằm trong lứa tuổi 20 – 40.
-Người da đen có tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong cao gấp 3 lần người da trắng, tỷ lệ bệnh cao tăng theo thứ tự: da đen , Châu Á , da trắng.
Tiêu chuẩn chẩn đoán
Theo tiêu chuẩn chẩn đoán của ARA , để chẩn đoán bệnh lupus ban đỏ hệ thống thì bệnh nhân phải có nhiều hơn 4 triệu chứng trong số 11 triệu chứng sau đây:
- Nổi hồng ban có dạng giống như hình cánh bướm ở hai bên gò má , phía dưới 2 mắt , sang thương có thể phẳng hoặc nổi gồ lên mặt da.
- Ban hình đĩa: là những mảng màu đỏ, nổi gồ lên kèm nổi vảy ở phần da phủ ở phía trên.
- Nhạy cảm với ánh sang , nổi ban do phản ứng với ánh sáng của mặt trời.
- Loét ở miệng: có những vết loét không đau ở vùng mũi hay vùng miệng.
- Viêm khớp: ở đây viêm khớp do lupus thường không gây ra biến dạng khớp , có thể sưng khớp và ấn đau.
- Viêm thanh mạc : là tình trạng viêm của các túi hoặc các màng bao bọc phổi, tim hay lát khoang ổ bụng.
- Bệnh thận, đái protein ,hoặc soi nước tiểu ở dưới kính hiển vi thấy những bằng chứng về tình trạng tổn thương cầu thận.
- Rối loạn về thần kinh với biểu hiện bằng triệu chứng co giật hay tình trạng rối loạn về tâm thần.
- Rối loạn về máu , giảm về số lượng của các thành phần trong máu.
- Bệnh lý miễn dịch , để xác định chính xác cần thực hiện các xét nghiệm chuyên biệt, kháng thể kháng nhân, các protein nhân hay các phospholipids, xét nghiệm này có thể xuất hiện dương tình giả ở bệnh giang mai. Những kháng thể này xuất hiện ở trong máu bệnh nhân có thể chống lại các mô lành của chính cơ thể vì thế lupus còn được gọi là bệnh tự miễn.
- Kháng thể kháng nhân ( ANA – antinuclear antibody ) là yếu tố hay gặp trong máu ở những bệnh tự miễn.
Ở một số bệnh nhân, đặc biệt là với những người có hội chứng kháng phospholipid, có thể mắc lupus ban đỏ mà không cần có đủ 4 tiêu chuẩn, và bệnh cũng có các đặc điểm khác ngoài những tiêu chuẩn kể trên.
